Choroby zawodowe to schorzenia, które powstają w wyniku długotrwałego narażenia na szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy. Choroby te mogą być przyczyną pogorszenia stanu zdrowia, niezdolności do pracy lub nawet śmierci pracownika. Dlatego też polski kodeks pracy reguluje kwestie związane z zapobieganiem, rozpoznawaniem i leczeniem chorób zawodowych, a także z ochroną praw i interesów pracowników dotkniętych tymi chorobami.
Zgodnie z art. 227 § 1 kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, które nie zagrażają zdrowiu i życiu pracowników. W tym celu pracodawca musi m.in.:
- dokonywać oceny ryzyka zawodowego i eliminować lub ograniczać szkodliwe czynniki,
- zapewniać pracownikom odpowiednie środki ochrony indywidualnej i zbiorowej,
- organizować badania lekarskie profilaktyczne i okresowe,
- prowadzić dokumentację dotyczącą warunków pracy i stanu zdrowia pracowników.
Jeśli pomimo tych działań pracownik zachoruje na chorobę zawodową, ma on prawo do:
- zwolnienia lekarskiego i zasiłku chorobowego,
- rehabilitacji leczniczej i zawodowej,
- odszkodowania lub renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
- zwolnienia z pracy bez wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z zachowaniem prawa do odprawy.
Aby uzyskać te świadczenia, pracownik musi zgłosić podejrzenie choroby zawodowej do swojego lekarza rodzinnego lub lekarza prowadzącego. Lekarz ten ma obowiązek zgłosić to podejrzenie do właściwego państwowego inspektora sanitarnego, który przeprowadzi postępowanie wyjaśniające. Na podstawie tego postępowania, inspektor sanitarny wyda orzeczenie o stwierdzeniu lub niestwierdzeniu choroby zawodowej. Orzeczenie to jest podstawą do przyznania pracownikowi odpowiednich świadczeń.
Choroby zawodowe są poważnym problemem społecznym i ekonomicznym. Dlatego też należy dążyć do ich zapobiegania i minimalizowania ich skutków. W tym celu ważna jest współpraca między pracodawcami, pracownikami, służbami medycznymi i organami państwowymi. Tylko dzięki takiej współpracy można zapewnić bezpieczeństwo i zdrowie w pracy oraz godną ochronę praw pracowników.
Choroba zawodowa. Praca w warunkach narażenia nie wystarczy, żeby ją stwierdzić (prawo.pl)