Czy pracodawca kontroluje zwolnienia lekarskie?

Zwolnienie lekarskie jest dokumentem, który uprawnia pracownika do nieobecności w pracy z powodu choroby lub innej przyczyny zdrowotnej. W dobie cyfryzacji informacja o wystawionym zwolnieniu lekarskim automatycznie przekazywana jest pracodawcy. Pracodawca ten ma prawo do weryfikacji prawdziwości zwolnienia lekarskiego i przyczyny niezdolności do pracy. W tym celu może skorzystać z kilku możliwości:

• Zgłoszenie pracownika do kontroli lekarskiej ZUS. Pracodawca może zwrócić się do ZUS o skierowanie pracownika na badanie lekarskie, jeśli ma wątpliwości co do jego stanu zdrowia lub prawidłowości wystawienia zwolnienia. ZUS powinien przeprowadzić kontrolę w ciągu 3 dni od zgłoszenia. Jeśli pracownik nie stawi się na badanie bez uzasadnionej przyczyny, może stracić prawo do zasiłku chorobowego.
• Kontrola osobista pracodawcy lub upoważnionej osoby. Pracodawca może samodzielnie sprawdzić, czy pracownik przebywa w miejscu wskazanym na zwolnieniu lekarskim i czy przestrzega zaleceń lekarza. Kontrola ta może odbywać się tylko w godzinach pracy pracownika i nie może naruszać jego prywatności i godności. Pracownik ma obowiązek umożliwić kontrolę, pod rygorem utraty prawa do zasiłku chorobowego.
• Kontrola przez podmioty zewnętrzne. Pracodawca może zlecić kontrolę pracownika na zwolnieniu lekarskim firmie specjalizującej się w tego typu usługach. Firma kontrolna musi mieć odpowiednie uprawnienia i stosować się do zasad ochrony danych osobowych. Pracownik ma prawo do zapoznania się z protokołem kontroli i zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa  ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Wbrew pozorom przepis ten niczego nie zabrania, a jedynie wprowadza określoną konsekwencję działania ubezpieczonego – jeżeli będzie on wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z zasadami, to nie dostanie świadczeń chorobowych.

Stosownie do art. 55 ust. 3 pkt 7 tej ustawy, zaświadczenie lekarskie zawiera m.in. wskazania lekarskie, czy chory powinien leżeć, czy też może chodzić. Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 12 listopada 2002 r. stwierdził, że adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści “pacjent może chodzić” nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu, udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską. Nie ulega jednocześnie wątpliwości, że adnotacja na zwolnieniu lekarskim, iż pacjent może chodzić, nie upoważnia go do wykonywania czynności, które mogą utrudnić proces leczenia i w ten sposób mogą przyczynić się do przedłużenia okresu odzyskiwania zdolności do pracy.

Pracodawca nie może kontrolować pracownika na zwolnieniu lekarskim w sposób nadmierny, nękać go lub wywierać na nim presję. Takie zachowanie może być uznane za mobbing lub dyskryminację i skutkować odpowiedzialnością cywilną lub karną pracodawcy.

Tysiące osób muszą zwrócić świadczenia z ZUS. Decyzja jest nieodwołalna (rynekzdrowia.pl)