Czy pamiętasz, że w listopadzie możesz mieć dodatkowy dzień wolny od pracy?
Jeśli pracujesz w systemie pięciodniowego tygodnia pracy, masz prawo do odbioru dnia za święto przypadające w sobotę. W tym roku takim dniem jest 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości.
Pracodawcy mają obowiązek udzielić dodatkowych dni wolnych w tych przypadkach, w których terminy zaplanowanych dni wolnych pokrywają się ze świętami. W 2023 r., jeśli dniem harmonogramowo wolnym od pracy jest sobota, pracodawcy mają obowiązek wyznaczyć dodatkowy dzień wolny za Narodowe Święto Niepodległości – 11 listopada. Natomiast w 2024 r. za Święto Trzech Króli – 6 stycznia.
Zgodnie z art. 130 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Dzieje się tak, ponieważ pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zarówno dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, jak i dzień wolny z tytułu święta przypadającego w innym dniu niż niedziela. Jednocześnie wskazać należy, że prawo do dnia wolnego z tytułu święta przypadającego w wolną sobotę związane jest ze sposobem ustalania obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oraz ustalaniem liczby dni wolnych od pracy w tym okresie.
Dokładny termin dnia wolnego udzielonego pracownikom w zamian za święto przypadające w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy wyznacza pracodawca (sam lub w uzgodnieniu z pracownikami).
Dzień wolny od pracy otrzyma pracownik, który w dniu świątecznym przebywał na zwolnieniu lekarskim. Jeżeli bowiem pracodawca wyznaczył jako dzień wolny w zamian za święto dzień przypadający przed chorobą pracownika lub po powrocie chorego pracownika do pracy, pracownik ten ma prawo z tego wolnego dnia skorzystać.
Inaczej kwestia ta kształtuje się w przypadku, gdy wyznaczony przez pracodawcę dzień wolny przypada w dniu, w którym pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji „oddany” dzień wolny nie obniża wymiaru czasu pracy zarówno pracownikom niezdolnym do pracy z powodu choroby, jak i też pozostałej grupie pracowników. Dla wszystkich pracowników zatrudnionych u pracodawcy dzień ten jest bowiem dniem wolnym od pracy. W takim przypadku brak jest podstaw do ponownego wyznaczenia dnia wolnego dla pracownika, który w dniu uznanym przez pracodawcę za wolny od pracy przebywa na zwolnieniu lekarskim.
Równie mocne jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. W dniu 2 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok sygn. akt K 27/11. W konsekwencji do wszystkich pracowników, bez względu na rozkład czasu pracy, będzie miał zastosowanie art. 130 § 2 Kodeksu Pracy, nakazujący obniżyć wymiar czasu pracy o 8 godzin z tytułu każdego święta występującego w okresie rozliczeniowym i przypadającego w innym dniu niż niedziela. Jeżeli zatem święto wypadnie w dniu wolnym wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, pracodawca zobowiązany będzie udzielić pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Okoliczność, czy święto przypadnie w dniu pracy, czy też w dniu wolnym od pracy wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy nie prowadzi już do różnicowania wymiaru czasu pracy poszczególnych pracowników.
Zgodnie z art. 14 k.p. oraz art. 66 ust. 2 Konstytucji wszyscy pracownicy mają prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy. W związku z tym ustawowe ograniczenie liczby dni wolnych od pracy w danym okresie rozliczeniowym powinno w równej mierze dotyczyć wszystkich pracowników i być oparte na racjonalnych i zobiektywizowanych, a także przewidywalnych kryteriach. Wprowadzenie różnic w liczbie dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom tylko na podstawie przyjętego przez danego pracodawcę rozkładu czasu pracy nie znajduje racjonalnego uzasadnienia. Przyjęte przez ustawodawcę kryterium zróżnicowania nie wynika ani z cech osobowych pracownika, ani z charakteru jego pracy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zróżnicowanie sytuacji prawnej pracowników w zakresie prawa do dnia wolnego od pracy w zamian za święto w zależności od tego, czy święto przypada w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, czy w dniu będącym według tego rozkładu czasu pracy dniem pracy, nie znajduje usprawiedliwienia w potrzebach i interesach gospodarki narodowej. Rozważania natury budżetowej nie mogą uzasadniać dyskryminacji.
Jak skorzystać z tego prawa? Wystarczy, że złożysz wniosek o odbiór dnia wolnego w terminie nie krótszym niż siedem dni przed planowanym dniem wolnym. Możesz wybrać dowolny dzień roboczy w ciągu roku kalendarzowego, pod warunkiem że nie koliduje to z organizacją pracy w twoim zakładzie. Jeśli twój pracodawca nie zgadza się na odbiór dnia wolnego, musi to uzasadnić na piśmie.
Czy to prawo dotyczy każdego pracownika? Tak, jeśli jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę i pracujesz w pełnym wymiarze godzin. Nie dotyczy natomiast osób pracujących na umowach cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Jeśli masz wątpliwości, czy możesz skorzystać z dodatkowego dnia wolnego, skontaktuj się ze swoim działem kadr lub przedstawicielem związkowym.
Dlaczego warto skorzystać z dodatkowego dnia wolnego?
Po pierwsze, to twój ustawowy przywilej, który nie wpływa na twoje wynagrodzenie ani urlop wypoczynkowy. Po drugie, to okazja do odpoczynku, relaksu lub realizacji swoich pasji. Po trzecie, to szansa na przedłużenie weekendu lub zrobienie sobie przerwy w środku tygodnia. Możesz wykorzystać ten czas na podróż, spotkanie z rodziną lub przyjaciółmi, czy po prostu na zrobienie czegoś dla siebie.
Nie zwlekaj więc i skorzystaj z dodatkowego dnia wolnego w listopadzie. To świetny sposób na poprawę swojego samopoczucia i jakości życia. Pamiętaj, że masz prawo do tego przywileju i nikt ci go nie może odebrać.