Unia Europejska przygotowuje się do wprowadzenia nowych regulacji dotyczących prawa do „odłączenia się”, czyli wyłączenia obowiązku odbierania e-maili i telefonów od pracodawców po godzinach pracy. Ta zmiana może przynieść ulgę wielu pracownikom, jednak wywołuje obawy wśród pracodawców, którzy przewidują trudności w prowadzeniu działalności w obliczu nowych przepisów.
Unijne konsultacje społeczne
Komisja Europejska intensywnie pracuje nad nowymi regulacjami związanymi z telepracą oraz prawem do odłączenia się. W lipcu tego roku rozpoczęły się badania, które mają pomóc w ustaleniu szczegółów planowanych zmian. Rzeczniczka ds. gospodarczych i socjalnych, Veerle Nuyts, informuje, że po zakończeniu uzgodnień z partnerami społecznymi odbędą się konsultacje publiczne, które będą miały kluczowy wpływ na ostateczny kształt regulacji. Z kolei Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w Polsce zapowiada, że przygotuje stanowisko w tej sprawie po przedstawieniu projektu dyrektywy przez KE.
Celem – ochrona pracowników
Nowe przepisy mają na celu uregulowanie minimalnych standardów dotyczących prawa pracowników do odpoczynku poza godzinami pracy oraz wymagań związanych z telepracą. W praktyce oznacza to możliwość unikania kontaktu z pracodawcą poza ustalonymi godzinami pracy, bez obawy o negatywne konsekwencje zawodowe.
Wprowadzenie takich regulacji ma być odpowiedzią na problem coraz częściej obserwowanej nierównowagi między życiem zawodowym a prywatnym. W Polsce, jak wynika z badań z 2021 roku, odsetek pracowników skarżących się na wypalenie zawodowe jest jednym z najwyższych w Europie. W 2022 roku liczba ta wzrosła do 70%, a aż 80% pracowników deklarowało, że po godzinach pracy wciąż otrzymuje wiadomości służbowe.
Sceptycyzm ze strony pracodawców
Nie wszyscy jednak z entuzjazmem patrzą na planowane zmiany. Pracodawcy wyrażają obawy, że nowe regulacje mogą zwiększyć ich koszty operacyjne oraz utrudnić funkcjonowanie przedsiębiorstw. Jak zauważa Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy w Konfederacji Lewiatan, obecne przepisy już teraz gwarantują pracownikom prawo do odpoczynku – zarówno dobowego, jak i tygodniowego, a także urlopu wypoczynkowego. Jego zdaniem, obowiązujące regulacje są wystarczające, aby chronić pracowników przed nadmiernym obciążeniem pracą.
Z kolei Joanna Torbé-Jacko, ekspert Business Centre Club ds. prawa pracy, podkreśla, że niektóre firmy obawiają się, iż nowe przepisy mogą prowadzić do nadużyć ze strony pracowników, np. w formie „pozorowanej pracy zdalnej”. Co więcej, zwiększenie biurokracji oraz potencjalne utrudnienia organizacyjne mogą być poważnym wyzwaniem dla wielu firm, zwłaszcza w kontekście telepracy.
Ochrona równowagi między pracą a życiem prywatnym
Związki zawodowe, wyraźnie popierają wprowadzenie ogólnounijnych regulacji dotyczących prawa do odłączenia się. Iwona Smolarek, radca prawny, wskazuje, że obecne przepisy nie są wystarczające, aby skutecznie zapewnić pracownikom odpowiednią równowagę między pracą a życiem osobistym. Stąd konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych, które jasno zdefiniują prawa pracowników do nieodbierania telefonów i e-maili poza godzinami pracy.
Nowa dyrektywa, jeśli wejdzie w życie, może zrewolucjonizować rynek pracy w Unii Europejskiej. Z jednej strony ma ona na celu ochronę zdrowia psychicznego pracowników i zapobieganie wypaleniu zawodowemu, z drugiej – wywołuje obawy związane z możliwymi utrudnieniami dla przedsiębiorców. Ostateczny kształt przepisów będzie zależał od wyniku trwających konsultacji i negocjacji na poziomie europejskim.