Wniosek o zmniejszenie wymiaru czasu pracy Edyty K. spotkał się z niespodziewaną reakcją jej pracodawcy – zwolnieniem z powodu likwidacji stanowiska. Chociaż sądy uznały, że likwidacja była rzeczywista, to powrót do pracy uznano za niecelowy. Ostatecznie, pracownica otrzymała odszkodowanie, a Sąd Najwyższy potwierdził to rozstrzygnięcie. Ten wyrok może być początkiem fali zwycięstw matek wracających do pracy po urlopach wychowawczych, które walczą o swoje prawa.
Edyta K. przez wiele lat pracowała na stanowisku biurowym w małej spółce budowlanej. Po narodzinach dwójki dzieci korzystała z urlopu wychowawczego. W sierpniu 2019 r. wnioskowała o obniżenie czasu pracy. Dzień po powrocie do pracy została odesłana do domu, a 9 września 2019 r. otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych. Edyta K. wniosła pozew o odszkodowanie i przywrócenie do pracy.
Sądy obu instancji uznały wypowiedzenie za niesłuszne i przyznały odszkodowanie na podstawie art. 186 (8) kodeksu pracy. Pracodawca złożył kasację, zarzucając m.in. naruszenie art. 186 (6) i (8) k.p., oraz nadużycie prawa podmiotowego. Jednakże, Sąd Najwyższy uznał kasację za bezzasadną.
Jak wskazał sędzia Robert Stefanicki, mały pracodawca, zatrudniający do 20 pracowników, może powoływać się na przepisy dotyczące zwolnień grupowych, ale w tym przypadku przepisy te nie uchylają ochrony szczególnej pracowników. Zarzut nieważności postępowania z powodu orzekania przez jednoosobowy skład sądu również został odrzucony. Wyrok z 5 czerwca 2024 r. (sygn. akt II PSKP 1/24) potwierdził słuszność wcześniejszych orzeczeń.
Początek Nowej Ery
Ten wyrok może być sygnałem dla innych matek wracających do pracy po urlopie wychowawczym, że mają realne szanse na wygraną w podobnych sprawach. Odszkodowanie dla Edyty K. może zachęcić inne kobiety do walki o swoje prawa, pokazując, że niesprawiedliwe zwolnienia nie będą tolerowane. Jest to krok w stronę większej ochrony praw pracowniczych i równości w miejscu pracy, który może zainspirować kolejne kobiety do dochodzenia sprawiedliwości.