Pokolenie Z to określenie dla młodych ludzi, którzy urodzili się w latach 90. i później. Są oni często nazywani cyfrowymi tubylcami, ponieważ dorastali w świecie pełnym technologii i mediów społecznościowych. Jakie jest ich podejście do pracy i co ich motywuje? Jak ich obecność na rynku pracy wpływa to na relacje międzypokoleniowe w organizacjach? Jakie są wyzwania i szanse dla pracodawców i pracowników?
W dzisiejszym świecie pracy coraz bardziej obserwujemy wręcz zjawisko rewolucji pokoleniowej, czyli zmiany oczekiwań i postaw pracowników z różnych pokoleń. Nowe pokolenie Z wchodzi na rynek pracy z nowymi wartościami, preferencjami i umiejętnościami.
Według badań, pokolenie Z ceni sobie elastyczność, różnorodność, rozwój osobisty i wpływ na świat. Nie chcą być ograniczani przez sztywne ramy czasowe, hierarchię czy rutynę. Wolą pracować w zespołach, które są złożone z ludzi o różnych umiejętnościach, kulturach i poglądach. Dla nich ważne jest, aby ich praca miała sens i przyczyniała się do poprawy sytuacji społecznej lub środowiskowej. Pokolenie Z jest też bardzo ambitne i chce się ciągle uczyć nowych rzeczy. Dorastało w erze cyfrowej i globalizacji. Są to ludzie, którzy nie pamiętają świata bez internetu, smartfonów i mediów społecznościowych. Są to także ludzie, którzy doświadczyli kryzysu gospodarczego, zmian klimatu i pandemii. Te czynniki wpłynęły na kształtowanie ich osobowości, wartości i aspiracji.
Pokolenie Z ma wiele do zaoferowania pracodawcom, jeśli ci potrafią dostosować się do ich potrzeb i oczekiwań. Aby przyciągnąć i zatrzymać talenty z tego pokolenia, firmy muszą stworzyć kulturę pracy, która promuje innowacyjność, współpracę, feedback i zaangażowanie. Muszą też zapewnić im możliwości rozwoju zawodowego i osobistego oraz odpowiednie wynagrodzenie i benefity. Pokolenie Z nie boi się zmian i wyzwań, jeśli widzi w nich szansę na realizację swoich pasji i celów.
Pokolenie Z jest bardzo zróżnicowane pod względem wartości, zainteresowań i aspiracji. Nie da się ich łatwo zaszufladkować ani zgeneralizować. Jednak można wyróżnić kilka cech wspólnych, które odróżniają ich od poprzednich pokoleń:
- Są to cyfrowi tubylcy, którzy od najmłodszych lat korzystają z nowych technologii i mediów społecznościowych. Dla nich internet jest nieodłącznym elementem życia, źródłem informacji, rozrywki i kontaktów z innymi ludźmi. Potrafią szybko przyswajać nowe narzędzia i dostosowywać się do zmian.
- Są samodzielni i przedsiębiorczy. Nie boją się podejmować ryzyka i realizować własnych pomysłów. Nie chcą być ograniczani przez sztywne ramy i zasady. Cenią sobie elastyczność, autonomię i możliwość wpływania na swoją pracę. Oczekują od pracodawców wsparcia, ale nie ingerencji.
- Są społecznie zaangażowani. Dbają o środowisko, sprawiedliwość i równość. Chcą pracować dla firm, które mają pozytywny wpływ na świat i dzielą się ich wartościami. Nie tolerują dyskryminacji, niesprawiedliwości i korupcji. Szukają sensu i celu w tym, co robią.
– Są otwarci i różnorodni. Akceptują i szanują ludzi o różnych poglądach, kulturach i orientacjach. Lubią poznawać nowe miejsca, ludzi i doświadczenia. Nie boją się wyrażać swojej osobowości i indywidualności. Nie chcą być oceniani ani oceniać innych według stereotypów. - Są ambitni i wymagający. Chcą się rozwijać, uczyć i zdobywać nowe umiejętności. Oczekują od pracodawców atrakcyjnych warunków pracy, możliwości awansu i rozwoju kariery, a także uznania i nagród za swoje osiągnięcia. Nie lubią nudzić się ani marnować czasu.
Czy to samo dotyczy innych pokoleń? To pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ każde pokolenie ma swoje własne cechy i oczekiwania w pracy. Jednak można wyróżnić pewne podobieństwa i różnice między pokoleniem Z a innymi grupami wiekowymi. Oto kilka przykładów:
- Pokolenie Z jest podobne do pokolenia Y (lub milenialsów), które również ceni sobie elastyczność, sens i pasję w pracy. Obie grupy są dobrze zaznajomione z nowymi technologiami i chcą mieć wpływ na świat. Jednak pokolenie Z jest bardziej niezależne, przedsiębiorcze i otwarte na zmiany niż pokolenie Y.
- Pokolenie Z różni się od pokolenia X, które jest bardziej pragmatyczne, lojalne i stabilne w pracy. Pokolenie X preferuje tradycyjne formy zatrudnienia, takie jak umowa o pracę czy etat. Pokolenie X jest też bardziej skłonne do kompromisów i współpracy niż pokolenie Z.
- Pokolenie Z ma niewiele wspólnego z pokoleniem Baby Boomers, które jest najstarszą grupą na rynku pracy. Pokolenie Baby Boomers jest silnie związane z organizacją, w której pracuje, i oczekuje od niej bezpieczeństwa i szacunku. Pokolenie Baby Boomers jest też mniej otwarte na nowości i różnorodność niż pokolenie Z.
Pokolenie Z różni się od poprzednich pokoleń pod wieloma względami. To ludzie bardzo zorientowani na rozwój osobisty i zawodowy. Nie chcą być tylko wykonawcami zadań, ale chcą mieć wpływ na to, co robią i jak robią. Szukają pracy, która jest zgodna z ich pasjami, zainteresowaniami i celami życiowymi. Nie boją się zmian i wyzwań, ale oczekują elastyczności i wsparcia ze strony pracodawcy. Pokolenie to jest także bardzo świadome swoich praw i potrzeb i staje się wyzwaniem dla współpracowników, pracodawców, ale i związków zawodowych. Nie akceptują pracy w złych warunkach, niskim wynagrodzeniu lub braku szacunku. Wymagają od pracodawcy transparentności, uczciwości i odpowiedzialności społecznej. Nie tolerują dyskryminacji, mobbingu ani niesprawiedliwości. Są gotowi do walki o swoje prawa i godność. To również bardzo kompetentne i kreatywne. Posiadają szerokie spektrum umiejętności, zwłaszcza w zakresie technologii i komunikacji. Potrafią szybko się uczyć, dostosowywać się do zmieniających się sytuacji i rozwiązywać problemy. Są otwarci na nowe pomysły, innowacje i współpracę. Nie ograniczają się do jednej dziedziny lub specjalizacji, ale chcą rozwijać się wielostronnie.
Rewolucja pokoleniowa w pracy stwarza zarówno wyzwania, jak i szanse dla organizacji. Z jednej strony wymaga od pracodawców dostosowania się do nowych oczekiwań i potrzeb pokolenia Z. Oznacza to m.in. zapewnienie im sensownej i ciekawej pracy, możliwości rozwoju i awansu, elastycznego czasu pracy i miejsca pracy, adekwatnego wynagrodzenia i benefitów, uczestnictwa w podejmowaniu decyzji, szacunku i uznania.
Z drugiej strony rewolucja pokoleniowa w pracy daje organizacjom szansę na skorzystanie z potencjału i talentu pokolenia Z. Oznacza to m.in. wykorzystanie ich umiejętności technologicznych i komunikacyjnych, kreatywności i innowacyjności, zaangażowania i entuzjazmu, otwartości na zmiany i współpracę.
Pokolenie Z to wyzwanie, ale też szansa dla pracodawców. Aby przyciągnąć i zatrzymać tych młodych pracowników, trzeba zrozumieć ich potrzeby, oczekiwania i motywacje. Trzeba im zapewnić odpowiednie środowisko pracy, narzędzia, zadania i cele. Trzeba się z nimi dobrze komunikować, szanować ich zdanie i doceniać ich wkład. Trzeba im pokazać, że są ważną częścią organizacji i że mają wpływ na jej sukces. Rewolucja pokoleniowa w pracy to nieunikniony proces, który należy traktować jako okazję do rozwoju organizacji i pracowników. Wymaga to jednak dialogu, wzajemnego zrozumienia i szacunku między różnymi pokoleniami. Tylko wtedy można stworzyć harmonijne i przyjazne wszystkim środowisko pracy.